DNA i RNA - ściąga

DNA (kwas deoksyrybonukleinowy)- budowa:

• dwa heliakalne łańcuchy polinukleotydowe oplatające wspólną oś,
• łańcuchy ułożone są antyrównolegle,
• reszty fosforanowe i cukrowe tworzą łańcuch wewnątrz którego znajdują się zasady azotowe,
• płaszczyzny zasad azotowych ułożone są prostopadle do osi helisy,
• na całkowity skręt helisy przypada 10 par nukleotydów,
• suma zasad purynowych (A+G) = sumie zasad pirymidynowych (C+T) ,
• ilość A= ilości T; ilość G+ ilości C.

Stabilność struktury DNA uwarunkowana jest wiązaniami:

• wodorowymi pomiędzy komplementarnymi zasadami,
• 
  hydrofobowymi pomiędzy zasadami azotowymi w danym łańcuchu,
• zewnętrznymi wiązaniami wodorowymi (O z wodą lub białkami).

KWASY RYBONUKLEINOWE RNA

Forma RNA:

• rybosomowy RNA (rRNA)- o największej masie, występuje w rybosomach, pełni funkcję strukturalne,
• informacyjny RNA (mRNA)- o zróżnicowanej masie, występuje w jądrze i cytoplazmie, przenosi informację z DNA na białko,
• transportowy RNA (tRNA)- o najmniejszej masie cząsteczkowej, występuje w cytoplazmie, ma kształt „liścia koniczyny”, przy końcu 3 znajduje się miejsce przyłączenia aminokwasu, przy pętli 2 występuje antykodon; jego funkcją jest wiązanie i transport aminokwasów z cytoplazmy do miejsca syntezy białek,
• sn-RNA-

Kod genetyczny- reguła, wg której informacja genetyczna zawarta w sekwencji nukleotydów kwasu nukleinowego (DNA lub RNA) w komórkach wszystkich organizmów może ulegać „tłumaczeniu” na kolejność (sekwencję) aminokwasów w ich białkach. Cechy kodu genetycznego:

• trójkowy- trzy leżące obok siebie nukleotydy stanowią kodon (triplet),
• litery kodu- 4 zasady azotowe,
• ilość kombinacji- 64,
• kodon startowy- kodon AUG- kodujący aminokwas metioninę,
• kodony niespecyfikujące- są to kodony STOP- nie kodujące żadnego aminokwasu (UAA, UAG, AGA),
• ciągły- sekwencja zasad odczytywania kolejno,
• zdegenerowany- aminokwasy kodowane są przez więcej niż jeden triplet,
• prawie uniwersalny- taki sam dla większości organizmów,
• jednoznaczny- każdy triplet wyznacza tylko jeden aminokwas,
• kolinearny- kolejność ułożenia aminokwasów w białku jest wiernym odzwierciedleniem ułożenia odpowiednich kodonów na matrycy RNA,
• niezachodzący- kolejny trójki nukleotydów nie zachodzą na siebie.

Podstawowy dogmat genetyczny: DNA->RNA->białko->struktura i funkcje komórek.

Replikacja DNA:

• rozplecenie podwójnej helisy DNA,
• miejsca 2-niciowej struktury DNA, w których dochodzi do jej rozplecenia są nazywane miejscami :ori:,
• nowa nić jest syntetyzowana zgodnie z regułą komplementarności zasad azotowych,
• powstają dwie nowe cząsteczki; każda ma jedną nić mateczną i jedną nową,

Kodon (triplet) – jednostka w sekwencji DNA składająca się z trzech nukleotydów kodujących określony aminokwas. Istnieją 64 kodony określające 20 aminokwasów. Wyjątek stanowią cztery kodony: kodon AUG, który inicjuje translację (kodon Start), oraz kodony "UAG", "UGA" i "UAA", które są sygnałami do zakończenia translacji (kodon Stop).

Bielmo (endosperm) – di- lub tri- lub pentaploidalna (2n, 3n, 5n zależnie od rodziny, lub w wyniku endomitoz w dojrzałym bielmie – wielokrotność tych wartości) tkanka miękiszowa w nasionach roślin okrytonasiennych powstająca w trakcie procesu podwójnego zapłodnienia po połączeniu jednego z jąder plemnikowych z wtórnym jądrem woreczka zalążkowego (typowa sytuacja – wtedy bielmo jest triploidalne)