Gospodarka odciekami i gazem składowiskowym ze składowiska odpadów

GOSPODARKA ODCIEKAMI NA SKŁADOWISKACH:
Bardzo wysokie stężenia zanieczyszczeń w odciekach ze składowisk powoduje, iż
niedopuszczalne jest bezpośrednie wypuszczanie odcieków do jakiegokolwiek
naturalnego odbiornika. Wymagają one wstępnego oczyszczenia. Stosowany jest szereg
rozwiązań:
- odprowadzenie do miejskiej sieci kanalizacyjnej i oczyszczenie w miejscowej
oczyszczalni (sposób drogi ze względu na koszt przyłącza),
- gromadzenie odcieków w zbiorniku odcieków na terenie składowiska i okresowy
wywóz do miejskiej oczyszczalni (sposób najczęściej stosowany w warunkach
krajowych),
- oczyszczanie odcieków na terenie składowiska w lokalnej małej oczyszczalni (sposób
kosztowny),
- rozdeszczenie odcieków na powierzchnie składowiska (sposób ten rozwi zuje
częściowo problem ilości odcieków),
- odparowanie odcieków do pozostałości stałej na terenie składowiska wykorzystuj c do
tego celu gaz składowiskowy jako medium energetyczne.
Racjonalnym wydaje się unieszkodliwienie odcieków metodą ich odparowania i spalania
stałej pozostałości przy użyciu gazu składowiskowego. W tej metodzie obok
unieszkodliwienia odcieków rozwiązuje się też problem utylizacji gazu
składowiskowego.
W krajach zamożnych jak np. Niemcy, stosuje się oczyszczanie odcieków w
oczyszczalniach zlokalizowanych przy składowisku. Technologie oczyszczania są bardzo
różnorodne często nawet kosztowne.
Należy podkreślić, że niezależnie od obranej technologii oczyszczania odcieków, należy
zmierzać do ich minimalizacji. Możliwe jest to w drodze specjalnych zabiegów na etapie
eksploatacji i rekultywacji składowiska, takich jak:
- właściwe przykrywanie odpadów,
- staranne formowanie warstw,
- odwodnienie powierzchni ostatniej warstwy przykrywaj cej,
- selekcja ro lin przeznaczonych do wegetacji na czaszy składowiska po rekultywacji.


GAZ SKŁADOWISKOWY:
Na składowisku prowadzonym metodą beztlenową końcowymi produktami biodegradacji
substancji organicznej jest niewielka ilość masy bakteryjnej i biogaz, składający się z
metanu ( 15-60% ), dwutlenku węgla ( 10-40% ), azotu ( 1-6% ), tlenu ( 1-8% ) oraz
siarkowodoru ( 1% ). W ilościach śladowych może występowa ponad 130 innych
substancji.
Dla warunków krajowych można przyjąć , iż z 1 Mg odpadów powstanie ok. 120 m3
biogazu. Po określeniu potencjału gazowego składowiska niezbędne jest wybranie
optymalnego sposobu wykorzystania gazu, aby inwestycja oprócz korzyści
ekologicznych przyniosła wymierne korzyści ekonomiczne.
Biogaz może być przetwarzany na energię elektryczną , cieplną , może być dostarczany do
sieci gazowej, stanowi paliwo do pojazdów bądź maszyn pracujących na składowisku.
W Polsce biogaz jest przetwarzany wyłącznie na energię elektryczn i cieplną . Wynika to
głównie z braku odpowiedniej infrastruktury wokół składowisk oraz relatywnie niskiego
potencjału gazowego składowisk.

Gospodarka odpadami - pojęcia (pwr)

Kompostowanie - oznacza autotermiczny i termofilowy rozkład biologiczny selektywnie zebranych bioodpadów, w obecności tlenu i w kontrolowanych warunkach, przez mikro- i makroorganizmy w celu produkcji kompostu.

Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów - oznacza przetwarzanie „pozostałych” odpadów komunalnych, niesortowalnych lub każdych innych bioodpadów nieodpowiednich do kompostowania albo beztlenowego rozkładu w celu stabilizacji i zmniejszenia ich objętości.

Bioodpady - (odpady ulegające biodegradacji) oznacza każde odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu, takie jak odpady żywności, odpady ogrodowe oraz papier i karton.

Kompost - oznacza materiał stabilny, sanitarnie pewny, podobny do próchnicy, bogaty w substancje organiczne i niewydzielający przykrych zapachów, uzyskiwany w procesie kompostowania selektywnie zbieranych bioodpadów, który spełnia wymagania środowiskowych klas jakości zawarte w Aneksie III (do projektu dyrektywy). Obowiązujące obecnie w Polsce przepisy prawne nieokreślają jednoznacznej definicji kompostowania i kompostu. Pojęcia te pojawiają się w ustawach i rozporządzeniach wykonawczych dotyczących kompostowania, w tym w definicjach recyklingu i odzysku z Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.):

Recykling – prowadzenie odzysku polegające na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu.

Recykling organiczny – obróbka tlenowa, w tym kompostowanie, lub beztlenową odpadów, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub metan, składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny.

Odzysk – wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w części lub w całości, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystaniu.

Odpady ulegające biodegradacji - odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów.

Odpady obojętne - odpady, które nie ulegają jakimkolwiek istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym. Odpady obojętne są nierozpuszczalne, niepalne, nie wchodzą w inny sposób w reakcje fizyczne lub chemiczne, nie ulegają biodegradacji, nie wpływają niekorzystnie na inną materię, z którą wchodzą w kontakt w sposób, który mógłby spowodować zanieczyszczenie środowiska lub zaszkodzić zdrowiu ludzkiemu. Całkowita zdolność do wymywania oraz zawartość substancji zanieczyszczających w odpadach oraz ekotoksyczność odcieku muszą być nieznaczne, a w szczególności nie mogą one stanowić zagrożenia dla jakości wód powierzchniowych lub podziemnych.

KOMPOSTOWANIE - PODSTAWOWE INFORMACJE TECHNOLOGICZNE

Kompostowanie odpadów – jest to metoda oparta na naturalnych reakcjach biochemicznych przebiegających w glebie (mineralizacja, humifikacja), zintensyfikowanych w sztucznie wytworzonych optymalnych warunkach, zapewniających możliwość sterowania tymi procesami. Kompostowanie odbywa się przy udziale licznych grup mikroorganizmów. Jest to głównie proces tlenowy. Kompostowanie jest procesem biotermicznym, który zachodzi w dwóch fazach: Faza I – kompostowanie termofilowe nazywane też kompostowaniem intensywnym lub fazą wysoko temperaturową; Faza II – kompostowanie mezofilowe nazywane również dojrzewaniem. Czas przebiegu faz zależy od składu kompostowanej biomasy i stosowanej technologii. Mineralizacja tlenowa jest procesem egzotermicznym, a intensywność rozkładu zależy od podatności związków na rozkład. Bardzo łatwo ulegają rozkładowi tłuszcze, większość cukrów (w tym skrobia) i białek; trudniej hemicelulozy i celuloza. Natomiast lignina oraz białka z grupy skleroproteidów (np. keratyna) są bardzo oporne na rozkład. W fazie kompostowania intensywnego temperatura może przekroczyć nawet 700C. Faza ta ma kluczowe znaczenie dla procesów higienizacji. Niektórzy autorzy rozróżniają cztery fazy kompostowania: Faza I – faza wstępnego kompostowania nazywana też fazą wzrostu temperatury, krótka faza mezofilowa, w której następuje zainicjowanie procesu kompostowania i namnażanie mikroorganizmów; Faza II – faza termofilowa czyli faza intensywnego kompostowania nazywana też wysoko temperaturową; Faza III – faza mezofilowa nazywana kompostowaniem właściwym; Faza IV – faza dojrzewania kompostu (dalszy spadek temperatury, powstawanie humin, może trwać kilka miesięcy).
5
Można wymienić następujące zalety metody kompostowania stanowiące o jego znaczeniu w nowoczesnym systemie gospodarowania odpadami:
 kompostowanie umożliwia recyrkulację znaczących ilości odpadów ulegających biodegradcji (zapewnia uzyskanie odpowiednich poziomów recyklingu organicznego),
 kompostowanie zapewnia unieszkodliwianie odpadów pod względem sanitarno-epidemiologicznym;
 szacuje się, że wykorzystanie kompostowania i innych metod biologicznego przetwarzania może zmniejszyć o 30 - 50% strumień odpadów kierowanych na składowiska;
 technologie kompostowania są sprawdzone w skali technicznej, dostępne i stosunkowo łatwe w eksploatacji;
 kompostowanie jest „akceptowalne” pod względem ekonomicznym (zarówno z punktu widzenia kosztów inwestycyjnych jak i eksploatacyjnych);
 produkt kompostowania jest (może być) wartościowym materiałem, przydatnym do wielu celów, jest m.in. bazą substancji humusowych niezbędnych dla zapewnienia urodzajności gleb (w Polsce ok. 60% gleb ma niedomiar humusu);
 kompostowanie stanowi podstawowy element każdego zintegrowanego systemu gospodarowania odpadami.
Komposty otrzymane ze zmieszanego strumienia odpadów komunalnych (mechaniczno-biologiczne przetwarzanie - MBP) są gorszej jakości od sporządzonych na bazie selektywnie gromadzonych i innych odpadów organicznych. W większym stopniu zanieczyszczone są tworzywami sztucznymi, szkłem, a zwłaszcza charakteryzuje je większa zawartość metali ciężkich. Dotyczy to szczególnie produktów otrzymywanych w kompostowniach (zakładach MBP) stosujących intensywne wstępne rozdrabnianie odpadów (zwłaszcza w rozdrabniarkach młotkowych) oraz ewentualnie dwustopniowe rozdrabnianie (pulweryzację). Dla polepszenia jakości kompostu proponuje się unikanie „głębokiego” rozdrabniania odpadów i oddzielanie przez przesiewanie drobnej frakcji odpadów (poniżej 10 mm), a także zorganizowanie zbiorki odpadów niebezpiecznych, zawierających szczególnie szkodliwe metale ciężkie, takich jak np. baterie, akumulatory, opakowania po farbach i lakierach, środkach ochrony roślin itp. W procesie kompostowania zmieszanego strumienia odpadów uzyskuje się jednak główny zasadniczy cel kompostowania, a mianowicie unieszkodliwienie materiału pod względem sanitarno−epidemiologicznym (higienizację) oraz stabilizację kompostowanego materiału. Wiele firm oferuje obecnie własne systemy i urządzenia do kompostowania / MBP, zarówno zmieszanego strumienia odpadów komunalnych jak i gromadzonych selektywnie odpadów organicznych. Na rynku pojawiają się wciąż nowe firmy co świadczy o zainteresowaniu metodą kompostowania odpadów na świecie i o perspektywach jej rozwoju.
Zakłady kompostowania przyjmujące do przerobu organiczne składniki odpadów komunalnych gromadzone oddzielnie, zaczęto intensywnie rozwijać pod koniec ubiegłego wieku. Ich geneza łączy się z upowszechnianiem metod selektywnej zbiorki odpadów komunalnych mającej na celu odzysk składników o walorach użytkowych ze strumienia odpadów i zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowisko lub do spalarni. Oddzielne gromadzenie odpadów spożywczych i innych do nich zbliżonych zabezpiecza pozostałą masę odpadów przed nadmiernym zanieczyszczeniem, ułatwia ich przerób. Z kolei
6
same organiczne odpady stanowią idealny materiał do biochemicznego przerobu, a więc i do kompostowania, umożliwiają uzyskanie w sposób stosunkowo prosty kompostu dobrej jakości, o wysokiej zawartości substancji organicznej i znikomym udziale składników szkodliwych, takich jak niektóre metale ciężkie. Można się spodziewać dalszego rozwoju kompostowni biomasy w związku z upowszechnianiem metod separacyjnej zbiorki odpadów, a więc ze zwiększoną podażą tego materiału. W niektórych krajach europejskich (np. Holandia, Niemcy, Austria) wprowadza się obligatoryjnie obowiązek oddzielnego gromadzenia biomasy w oparciu o odpowiednie ustawy ogólnokrajowe lub regulacje prawne wewnątrz poszczególnych rejonów (np. Landów w Niemczech) lub miast. Selektywnie zebrane odpady ulegające bioodegradacji, po przewiezieniu odpowiednimi pojazdami do zakładu przeróbki, poddane są samodzielnemu kompostowaniu lub częściej mieszane są z innymi odpadami organicznymi zbieranymi w danym rejonie, jak odpady zieleni miejskiej, rozkładalne biologicznie odpady przemysłowe oraz osady ściekowe i dopiero wówczas są kompostowane.